เรื่องเล่าในพื้นที่

คอลัมน์ : เปิดโปงและเฝ้าระวังบริษัทบุหรี่ 

การดำเนินกิจกรรมเพื่อสังคมจอมปลอมผ่านมูลนิธิของบริษัทบุหรี่นี้ นอกจากจะเป็นการเสริมภาพลักษณ์ให้บริษัทบุหรี่ในฐานะพ่อพระของสังคมแล้ว การใช้ชื่อมูลนิธิเพื่อดำเนินกิจกรรมทางสังคม ยังสามารถลดกระแสต่อต้านของสังคมที่มีต่อบริษัทบุหรี่ได้ด้วย ประกอบกับบางมูลนิธิไม่ได้นำเสนอว่ามีสายสัมพันธ์กับบริษัทบุหรี่ ก็อาจจะทำให้สังคมไม่ได้ตระหนักถึงกลยุทธ์การตลาดของบริษัทบุหรี่ ในการใช้มูลนิธิเพื่อดึงดูดกลุ่มเป้าหมาย โดยเฉพาะเด็กและเยาวชน กลุ่มชาวไร่ยาสูบ และกลุ่มคนยากจน ให้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินกิจกรรมเพื่อสังคมจอมปลอมของบริษัท

จึงอาจกล่าวได้ว่า มูลนิธิที่บริษัทบุหรี่ตั้งขึ้นมีฐานะไม่ต่างจากกลไกหนึ่งของบริษัทบุหรี่ ที่มีวัตถุประสงค์ในการดำเนินกิจกรรมเพื่อสังคมต่อกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งถือเป็นหนึ่งในกลยุทธ์การตลาดเพื่อเข้าถึงผู้บริโภคและกลุ่มเป้าหมายของบริษัทบุหรี่ ภายใต้หน้ากากของมูลนิธิ ที่โดยหลักการแล้วควรต้งอเป็นหน่วยงานที่ดำเนินงานเพื่อสังคมโดยไม่แสวงหากำไรและมีผลประโยชน์แอบแฝง ด้วยเหตุนี้ บริษัทบุหรี่ยักษ์ใหญ่หลายแห่งต่างก็ใช้กลยุทธ์การก่อตั้งมูลนิธิบังหน้าเพื่อเป็นเครื่องมือในการดำเนินกิจกรรมเพื่อสังคม ซึ่งพบว่ามูลนิธิเหล่านี้ มักจะดำเนินโครงการเพื่อสาธารณประโยชน์ในประเทศกำลังพัฒนาหรือในอีกความหมายหนึ่ง คือเป็นตลาดสำคัญของบริษัทบุหรี่ อาทิ ประเทศในภูมิภาคอาเซียน แอฟริกา ลาตินอเมริกา จากการสำรวจในปี พ.ศ.2559 ปรากฎว่า มีมูลนิธิที่ก่อตั้งโดยบริษัทบุหรี่และดำเนินกิจกรรมเพื่อสังคมจอมปลอมแทนบริษัทบุหรี่ในภูมิภาคอาเซียนเป็นจำนวนมาก ดังแสดงในตารางด้านล่างนี้ 

ทั้งนี้พบว่า บางมูลนิธิใช้ชื่อที่แตกต่างจากบริษัทบุหรี่อย่างสิ้นเชิง ทำให้ถ้าไม่ได้สืบค้นประวัติการทำงานของมูลนิธิในฐานะที่เป็นเครือข่ายกับบริษัทบุหรี่ได้ ทำให้สังคมอาจจะไม่ตระหนักถึงพฤติกรรมแอบแฝงของมูลนิธิดังกล่าวมากนัก ทางผู้เขียนจึงอยากให้ทุกท่านที่ได้อ่านบทความนี้ได้เพิ่มความตระหนักถึงภัยคุกคามของบริษัทบุหรี่ที่มีความซับซ้อนและฉ้อฉลมากย่ิงขึ้น เพื่อจะได้เตรียมความพร้อมไม่ตกเป็นเครื่องมือแสวงประโยชน์ของบริษัทบุหรี่ได้โดยง่าย

โพสต์หน้า จะมาลงรายละเอียดถึงแนวทางการทำงานของมูลนิธิของมูลนิธิประเภทนี้กัน ว่าเนื้อหาอย่างไรบ้าง?

ข้อมูลโดย : วรวรรณ จิรธนาพิวัฒน์ กองบรรณาธิการ Smartonline 

วันที่ 15 มกราคม 2561