เรื่องเล่าในพื้นที่

คอลัมน์ : รอบรั้วโรงเรียนปลอดบุหรี่ 

เครือข่ายครูเพื่อโรงเรียนปลอดบุหรี่ มูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ แถลงข่าวผลประเมินโรงเรียนปลอดบุหรี่ ป้องกันนักสูบหน้าใหม่ได้จริง เมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2561 ณ โรงแรมอมารี ดอนเมือง ถ.วิภาวดีรังสิต สนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

ครูอนงค์ พัวตระกูล คณะกรรมการบริหารเครือข่ายครูเพื่อโรงเรียนปลอดบุหรี่ ได้นำทีมประเมินทำการวิจัยประเมินผลโครงการโรงเรียนปลอดบุหรี่ โดยใช้รูปแบบประเมิน CIPP Model ครอบคลุม 4 ด้านคือ ด้านบริบท ด้านปัจจัยนำเข้า ด้านกระบวนการ และด้านผลลัพธ์ โดยเปรียบเทียบโรงเรียนในเครือข่ายโรงเรียน จำนวน 2 แห่ง กับโรงเรียนที่ไม่ได้เป็นเครือข่ายโรงเรียนปลอดบุหรี่ ที่มีบริบทใกล้เคียงกัน 2 แห่ง จากการประเมิน พบว่า การดำเนินงานโรงเรียนของโรงเรียนในเครือข่ายโรงเรียนปลอดบุหรี่ ได้ผลดีกว่าโรงเรียนที่ไม่ได้เป็นเครือข่ายโรงเรียนปลอดบุหรี่ในทุกด้านอย่างชัดเจน วัดได้ด้วยเครื่องมือทางสถิติ ทั้งในภาพรวม 4 ด้าน และเมื่อแยกวิเคราะห์แต่ละด้าน 

ด้านบริบท พบว่า โรงเรียนในเครือข่ายฯ มีคนสูบบุหรี่ในบริเวณโรงเรียน น้อยกว่าในโรงเรียนที่ไม่ได้เป็นเครือข่ายฯ (ทั้งผู้บริหาร ครู นักเรียน และบุคคลภายนอกที่เข้ามาในบริเวณโรงเรียน) 

ด้านปัจจัยนำเข้า พบว่า โรงเรียนในเครือข่ายฯ มีผู้รับผิดชอบงานด้านบุหรี่โดยตรง มีการจัดสถานที่ให้ปลอดบุหรี่ มีครูที่   ดูแลนักเรียนอย่างใกล้ชิด และส่งเสริมให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการทำให้โรงเรียนปลอดบุหรี่ ซึ่งทำให้นักเรียนเห็นความสำคัญของพิษภัยบุหรี่และมีทักษะในการปฏิบัติตนให้ห่างไกลบุหรี่ มากกว่าโรงเรียนที่ไม่ได้เป็นเครือข่ายฯ 

ด้านกระบวนการ  พบว่า โรงเรียนในเครือข่ายฯ มีการดำเนินงานเพื่อโรงเรียนปลอดบุหรี่ได้ชัดเจนเป็นรูปธรรมมากกว่า โรงเรียนที่ไม่ได้เป็นเครือข่ายฯ 

ด้านผลลัพธ์ พบว่า โรงเรียนในเครือข่ายฯ นักเรียนมีความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับบุหรี่ ทัศนคติต่อการสูบบุหรี่ที่เหมาะสม มีค่านิยมไม่สูบบุหรี่ และมีความตั้งใจแน่วแน่ว่าจะไม่สูบบุหรี่เพราะเห็นว่าสังคมไม่ยอมรับ ส่วนเรื่องมโนทัศน์ พบว่า นักเรียนในโรงเรียนเครือข่ายฯ มีความเห็นว่าการติดบุหรี่ทำให้เสียการเรียนและเสียอนาคตมากกว่านักเรียนในโรงเรียนที่ไม่ได้เป็นเครือข่ายฯ 

อายุเฉลี่ยของนักเรียนที่เร่ิมสูบบุหรี่มวนแรกของโรงเรียนในเครือข่ายโรงเรียนปลอดบุหรี่มากกว่าอายุเฉลี่ยของนักเรียนในโรงเรียนที่ไม่ได้เป็นเครือข่ายโรงเรียนปลอดบุหรี่ และพบว่า พฤติกรรมการสูบบุหรี่ของลูกมีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการสูบบุหรี่ของพ่อแม่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 

การดำเนินงานของเครือข่ายครูเร่ิมมาตั้งแต่ปี​ พ.ศ.2548 มาจนถึงปัจจุบัน โดยสนับสนุนให้โรงเรียนที่เป็นภาคีเครือข่ายโรงเรียนปลอดบุหรี่ ทั้ง 31 จังหวัดครอบคลุมทุกภูมิภาค ได้ดำเนินงานอย่างเป็นรูปธรรมด้วยการนำ "  7 มาตรการเพื่อโรงเรียนปลอดบุหรี่" ไปใช้เป็นเครื่องมือสำคัญ ซึ่งนอกจากเป็นการดำเนินงานโรงเรียนปลอดบุหรี่ตามกฎหมายแล้ว ยังเป็นการปกป้องเยาวชนจากบุหรี่ซึ่งเป็นประตูสู่ยาเสพติดอื่นๆ ด้วย 

ในประเทศไทยมีเด็กและเยาวชนวัยเรียน 14 ล้านคน หากโรงเรียนทั่วประเทศปลอดบุหรี่ได้อย่างแท้จริง ก็จะลดโอกาสการเสพติดบุหรี่ของเด็กและเยาวชนได้ปีละนับหมื่นคน จึงขอเชิญชวนให้คุณครูทุกโรงเรียนทั่วประเทศ เข้ามามีส่วนร่วมดำเนินงานโรงเรียนปลอดบุหรี่ นอกจากการจัดให้โรงเรียนปลอดบุหรี่ตามกฎหมายแล้ว การสอนให้นักเรียนรู้ถึงพิษภัยของบุหรี่ในชั้นเรียน และการให้เด็กนักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ เกี่ยวข้องบุหรี่กับสุขภาพ จะเป็นการสร้างภุมิคุ้มกันให้แก่เด็กๆ ที่จะไม่เข้าไปทดลองจนเกิดการเสพติดบุหรี่ในอนาคต ...

ข้อมูลโดย : สุขสันต์ เสลานนท์ กองบรรณาธิการ Smartonline 

วันที่ 2 เมษายน 2561